Có cần thiết phải đeo hàm duy trì

Một giai đoạn cực kỳ quan trọng trong hành trình niềng răng, nhưng thường bị đánh giá thấp, chính là đeo hàm duy trì. Vậy hàm duy trì có vai trò gì? Có nhất thiết phải đeo hàm duy trì? Hãy cùng nha khoa Queen tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Hàm duy trì là gì?

Hàm duy trì là một khí cụ chỉnh nha được thiết kế để giữ cố định răng ở vị trí mới sau khi đã tháo mắc cài. Có hai loại chính:

• Hàm duy trì cố định: Thường là một dây kim loại mảnh gắn mặt trong răng, khó nhìn thấy, không thể tháo ra.
• Hàm duy trì tháo lắp: Có thể là bằng nhựa cứng (như máng trong suốt) hoặc kim loại kết hợp nhựa, khách hàng có thể tự tháo ra khi cần.

Tùy tình trạng răng, độ tuổi, khả năng tuân thủ của khách hàng mà bác sĩ sẽ chỉ định loại hàm duy trì phù hợp.

Vì sao răng có xu hướng dịch chuyển sau khi tháo niềng?

Trong quá trình niềng răng, lực tác động từ mắc cài và dây cung sẽ dịch chuyển răng đến vị trí mong muốn. Quá trình này diễn ra bằng cách tái cấu trúc xương xung quanh chân răng – một bên tiêu xương và một bên bồi đắp xương mới. Tuy nhiên, sau khi tháo niềng, xương và các mô mềm xung quanh răng (như dây chằng nha chu, nướu) vẫn cần thời gian để ổn định hoàn toàn tại vị trí mới.

Sau khi tháo niềng, nếu không đeo hàm duy trì thì răng sẽ dịch chuyển về vị trí cũ bởi những nguyên nhân sau đây:

“Trí nhớ” của răng và mô mềm

Các dây chằng nha chu, hay còn gọi là dây chằng quanh răng, có một “trí nhớ” đáng kinh ngạc. Chúng có xu hướng kéo răng trở lại vị trí ban đầu – vị trí trước khi niềng răng. Hiện tượng này được gọi là tái phát. Nếu không có biện pháp can thiệp, răng sẽ dần dịch chuyển, làm mất đi kết quả niềng răng mà bạn đã dày công đạt được.

Sự phát triển liên tục của xương hàm và răng

Xương hàm của chúng ta không ngừng thay đổi và phát triển trong suốt cuộc đời, dù là ở mức độ rất nhỏ. Các yếu tố như áp lực ăn nhai, thói quen nghiến răng, sự thay đổi hormone, hay thậm chí là sự mọc của răng khôn (răng số 8) đều có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của hàm răng. Việc không duy trì có thể khiến răng bị xô lệch trở lại theo thời gian.

Vai trò của hàm duy trì

Hàm duy trì được xem như là giai đoạn thứ hai của chỉnh nha, không thể tách rời giai đoạn niềng răng. Nó giúp:

• Ổn định kết quả chỉnh nha: Hàm duy trì giữ răng ở vị trí mới cho đến khi mô nha chu và xương ổ răng hoàn toàn thích nghi.
• Ngăn ngừa tái xô lệch: Nhờ cố định các răng, hàm duy trì giúp ngăn ngừa hiện tượng “hồi phục” – quay trở lại vị trí cũ.
• Hạn chế tác động xấu từ thói quen cá nhân: Hàm duy trì giúp phân tán lực nhai hoặc ảnh hưởng từ thói quen như đẩy lưỡi, giúp bảo vệ kết quả.
• Hỗ trợ định hình nét cắn mới: Sau khi răng đã đều, khớp cắn cần thời gian thích nghi. Hàm duy trì giúp quá trình này diễn ra ổn định.

Đeo hàm duy trì bao lâu là đủ?

Không có một con số cụ thể áp dụng cho tất cả mọi người, vì thời gian đeo hàm duy trì phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

• Mức độ nặng của ca niềng: Những trường hợp răng bị xô lệch nhiều ban đầu thường cần thời gian duy trì lâu hơn.
• Tuổi tác: Người trẻ tuổi, xương hàm còn đang phát triển, có thể cần thời gian duy trì dài hơn so với người lớn.
• Tình trạng ban đầu của các mô mềm: Nếu dây chằng nha chu có “trí nhớ” mạnh mẽ, thời gian duy trì cũng cần kéo dài.

Nhưng thời gian trung bình sẽ là:

• Trong 6 tháng – 1 năm đầu tiên: đeo 24/24, trừ những lúc ăn uống và vệ sinh răng miệng.
• Sau 1 – 2 năm: Một số trường hợp có thể ngưng đeo, nhưng đa số vẫn được khuyên đeo duy trì ban đêm lâu dài để tránh tái lệch.

Hãy luôn nhớ rằng, đeo hàm duy trì giống như việc bạn bảo hiểm cho nụ cười đã được đầu tư. Nếu bạn không đeo hàm duy trì, nguy cơ răng bị dịch chuyển trở lại là rất cao, và bạn có thể phải trải qua quá trình niềng răng lần hai – một điều không ai mong muốn.

Những lưu ý khi đeo và bảo quản hàm duy trì

Để hàm duy trì phát huy tối đa hiệu quả và kéo dài tuổi thọ, bạn cần lưu ý những điều sau:

• Tuân thủ nghiêm ngặt lịch đeo, cần đeo đúng thời gian và tần suất mà bác sĩ đã chỉ định để đảm bảo không ảnh hưởng đến kết quả niềng răng.
• Vệ sinh hàm duy trì đúng cách bằng dung dịch chuyên dụng.
• Bảo quản cẩn thận, đặc biệt là đối với hàm tháo lắp thì luôn cất hàm vào hộp đựng chuyên dụng khi không đeo để tránh làm mất, làm hỏng hoặc để vật nuôi cắn phá. Bên cạnh đó, tránh để hàm duy trì tiếp xúc với nhiệt độ cao (nước nóng, ánh nắng trực tiếp) vì có thể làm biến dạng hàm.

Hành trình niềng răng là một khoản đầu tư đáng giá vào nụ cười và sức khỏe của bạn. Đừng để những nỗ lực và chi phí đó trở nên vô nghĩa chỉ vì lơ là giai đoạn duy trì. Hàm duy trì chính là “người hùng thầm lặng” giúp bạn bảo toàn thành quả, giữ vững nụ cười rạng rỡ và tự tin trong nhiều năm tới.